Jestem tutaj

37. rocznica śmierci Mirona Białoszewskiego. Poety, prozaika, dramatopisarza, dziennikarza i aktora teatralnego



Urodził się 30 lipca 1922 w Warszawie. W okresie okupacji zdał maturę na tajnych kompletach i rozpoczął studia polonistyczne. Przeżył powstanie, a po jego kapitulacji został wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec. Uciekł z transportu i po zakończeniu wojny wrócił do Warszawy. Pracował najpierw na Poczcie Głównej, później, w latach 1946-1951 jako dziennikarz w "Kurierze Codziennym" i "Wieczorze". W latach 1951-1955 utrzymywał się ze współpracy z pismami dla dzieci i młodzieży ("Światem Młodych" i "Świerszczykiem-Iskierką"), dla których pisał, częściowo wspólnie z Wandą Chotomską, wiersze i piosenki. Białoszewski jeszcze przed opublikowaniem debiutanckiego tomu poezji zaczął działać również w dziedzinie teatru. Był jednym z założycieli prywatnego, eksperymentalnego Teatru na Tarczyńskiej, a następnie Teatru Osobnego, którego siedzibą było mieszkanie pisarza.


Za datę właściwego debiutu uznaje się rok 1955. W tym czasie Białoszewski drukuje Karuzelę z madonnami, a w roku następnym wychodzi jego tomik poetycki Obroty rzeczy. Kolejne lata przyniosą: Rachunek zachciankowy, Mylne wzruszenia, Było i było, Odczepić się, Wiersze, Poezje wybrane, Poeci polscy. Mimo wysiłków krytyki Białoszewski pozostał przez całe życie "poetą osobnym". Z wyboru był outsiderem, nie uczestniczył w życiu politycznym, unikał wiązania się z organizacjami i grupami poetyckimi. 

Tym, co charakteryzuje jego poezję, oprócz związków z XX-wieczną awangardą, jest pogłębiona refleksja nad językiem, dlatego bywa często określany mianem "poety lingwistycznego". W swoich wierszach wykraczał poza granice przyjętego języka literackiego, rozbijał jego schematyzm. Interesowały go takie zjawiska, jak mowa wykolejona, zakłócona błędem lub nieporadnością, bełkotliwa gadanina. 



Proza Białoszewskiego to również swego rodzaju gra z językiem i przyzwyczajeniami czytelniczymi. Opublikowany w 1970 Pamiętnik z Powstania Warszawskiego wykorzystał formę opowieści ustnej do opisu powstania z perspektywy cywila, dokonanego w sposób pozbawiony patosu, zwyczajny. Okazał się dziełem wybitnym, oryginalnym, a jednocześnie sprawiającym wrażenie dużej autentyczności. Kolejne tomy prozy: Donosy rzeczywistości, Szumy, zlepy, ciągi  i Zawał czy Rozkurz to pisane w specyficzny dla Białoszewskiego sposób relacje z codziennych zajęć pisarza, spotkań z przyjaciółmi, dziennych i nocnych włóczęg. Wydane pośmiertnie, lecz przygotowane przez autora Obmapywanie Europy i AAAmeryka to z kolei zaskakujące w formie opisy podróży po Europie i Stanach Zjednoczonych.

Zmarł 17 czerwca 1983 po kolejnym zawale serca.

Źródło: culture.pl
Źródło zdjęcia: wyborcza.pl/warszawa.naszemiasto.pl

Komentarze