Zapoczątkował gatunek noweli kryminalnej. Stworzył także pierwszą w literaturze postać detektywa. 171. rocznica śmierci Edgara Allana Poe

Edgar Allan Poe był jedną z najważniejszych postaci w całej historii literatury amerykańskiej. Pisarz, poeta, a także redaktor i krytyk literacki. Przedstawiciel epoki romantyzmu. Zasłynął jako jeden z prekursorów gatunku noweli kryminalnej. Jest twórcą pierwszej w literaturze postaci detektywa – C. Auguste’a Dupina. W tekstach, wśród których trzeba wymienić tak kultowe utwory, jak Kruk czy Beczka Amontillado, nie brakuje elementów grozy, brutalności i nadprzyrodzonych zjawisk, jak również silnej psychologizacji postaci. Edgar Allan Poe urodził się 19 stycznia 1809 roku w Bostonie. Jego dzieciństwo nie należało do najszczęśliwszych – jego ojciec porzucił rodzinę w 1810 roku, a jego matka zmarła rok później. Został przygarnięty przez rodzinę Johna Allana, szkockiego handlowca. Opiekun na zmianę go rozpieszczał i zachowywał się wobec niego bardzo brutalnie. W 1815 roku Allanowie wyjechali do Wielkiej Brytanii. Edgar najpierw spędził krótki czas w jednej ze szkockich szkół, by potem uczyć się w szkole z internatem. Po ukończeniu edukacji, rodzina w 1820 roku wróciła do Richmond. Wkrótce potem podjął studia językowe na Uniwersytecie Virginia, jednak ze względu na niewystarczające wsparcie finansowe ze strony przybranego ojca musiał z nich zrezygnować. Wyjechał do Bostonu, gdzie zatrudnił się jako urzędnik. Pisywał też do gazet. W 1827 roku z braku środków finansowych zaciągnął się do armii. 

Wkrótce ukazała się też jego debiutancka książka – kolekcja wierszy, która jednak nie spotkała się z zainteresowaniem czytelników. W 1830 roku został przyjęty do wojskowej akademii West Point, jednak został z niej dyscyplinarnie relegowany już kilka miesięcy później. W międzyczasie wydał jeszcze dwa tomy wierszy. Jako, że jego pierwsze próby poetyckie nie okazały się sukcesem, postanowił zwrócić się w kierunku prozy. Wydał wówczas kilka utworów, zaczął też prace nad swoim jedynym dramatem, którego jednak nigdy nie dokończył. W 1833 jedno z jego opowiadań, Rękopis znaleziony w butli, zostało nagrodzone przez jedno z czasopism i poskutkowało kolejnymi książkami oraz posadą w jednej z redakcji.

W 1836 roku pisarz ożenił się z Virginią Clemm, swoją młodszą kuzynką. Kolejne lata przynosiły kolejne publikacje – artykuły, opowiadania, a także powieść Przygody Artura Gordona Pyma – wówczas silnie krytykowana, współcześnie uważana za wybitną. Kilka lat później przeniósł się z żoną do Nowego Jorku, gdzie pracował w kilku gazetach. W 1845 roku na łamach „Evening Mirror” po raz pierwszy ukazał się jeden z jego najbardziej znanych wierszy – Kruk. Utwór ten, utrzymany w mrocznej, gotyckiej stylistyce, opowiadający o cierpieniu i żałobie po śmierci ukochanej osoby, niemal natychmiast przyniósł pisarzowi ogromną sławę. Po śmierci Virginii w 1847 roku, Poe już wcześniej wykazujący problemy z nadużywaniem alkoholu zupełnie zatracił się w swoim uzależnieniu. 3 październiku 1849 roku został znaleziony w delirycznym stanie na ulicach Baltimore. Następnie został zabrany do szpitala, gdzie zmarł 7 października 1849 roku w wieku 40 lat. 

Jego twórczość wciąż cieszy się znaczną popularnością w Stanach i w Europie – szczególnie we Francji, dzięki znakomitym tłumaczeniom autorstwa Charlesa Baudelaire’a. Poe inspirował Fiodora Dostojewskiego, H.P.Lovecrafta, jak i całą rzeszę poetów surrealistycznych. Polski poeta Tadeusz Miciński wielokrotnie wspomina w swoich utworach inspirację fantastyczną wyobraźnią poety. Jego publikacje tłumaczyło na polski wielu wybitnych literatów, jak np. Bolesław Leśmian czy Zenon Przesmycki. Jego twórczością inspirowali się również filmowcy, tworząc mniej lub bardziej wierne ekranizacje jego opowiadań. Do najbardziej znanych dzieł filmowych należy nakręcony w latach 60. XX wieku cykl w reżyserii Rogera Cormana.

Źródło: merlin.pl/wikipedia.org
Źródło zdjęcia: bostonmagazine.com/outschool.com/ polona.pl/pananimacja.pl