Jej teatr działań wojennych objął prawie całą Europę. Przyniosła spustoszenie, śmierć i cierpienia milionów ludzi. Nigdy więcej! 81. rocznica wybuchu II wojny Światowej

Równe 81 lat temu rozpoczął się największy konflikt zbrojny w historii, w którym poza większością państw europejskich i ich koloniami brały udział państwa Ameryki Północnej i Południowej oraz Azji. Uczestniczyło w niej ponad 1,7 miliarda ludzi (w tym pod bronią było ok. 110 milionów). II wojna światowa trwała od 1 września 1939 do 2 września 1945 roku.

O świcie 1 września 1939 roku wojska niemieckie bez wypowiedzenia wojny przekroczyły na całej niemal długości granice Rzeczypospolitej. Najeźdźcy rozpoczęli działania zbrojne o godzinie 4.45 salwami pancernika „Schleswig-Holstein” oddanymi w kierunku Westerplatte i zbombardowaniem Wielunia. Polska, jako pierwsza, stawiła czoło zbrodniczej niemieckiej totalitarnej agresji. Pamięć o tej tragedii łączy pokolenia i stanowi wyraz szacunku dla ofiary poniesionej przez naszych przodków.

Początek działań wojennych był zdecydowanym triumfem państw Osi. Po zajęciu Polski przez Hitlera, w 1940 nastąpiła inwazja na Danię i Norwegię oraz Francję. Pierwsza miała zapewnić nieprzerwane dostawy żelaza ze Szwecji, a druga była wstępem do planu nazistów prowadzącego do dominacji Hitlerowców w Europie. Kraje skandynawskie poddały się, mimo zaciętego oporu,
w czerwcu 1940 i były okupowane do samego końca wojny. Ofensywa na Francję rozpoczęła się w maju 1940, i  zakończyła się przyłączeniem znacznej części jej terytorium do Nazistowskich Niemiec.

Losy wojny zaczęły się zmieniać w 1942. Kiedy Hitler podjął decyzję o wypowiedzeniu wojny ZSRR, w związku z potrzebą większej "przestrzeni życiowej" dla narodu niemieckiego, nie byli oni gotowi na długą wojnę ze Związkiem Radzieckim, który według planów operacji Barbarossa miał upaść w wyniku Blitzkriegu. Punktem zwrotnym na froncie wschodnim była nazistowska porażka pod Stalingradem, gdzie ponad milion Rosjan zginęło broniąc miasta przed ofensywą Hitlera. Oficjalnie armia niemiecka pod Stalingradem skapitulowała 6 lutego 1943. Drugim decydującym punktem zwrotnym było przystąpienie do wojny Stanów Zjednoczonych, które po japońskim ataku na Pearl Harbor dołączyły do koalicji antyfaszystowskiej. Wprowadziło to kolejną militarną potęgę do wojny przeciwko państwom Osi.

W 1944 i 1945 alianci stopniowo odzyskiwali zajęte przez Nazistów tereny. W wyniku lądowania w Normandii, w czerwcu 1944 roku zajęli pozycje na kontynencie europejskim. Na froncie wschodnim Sowieci przekroczyli dawną granicę Polski już 6 stycznia 1944 i w sierpniu zatrzymali się na linii Wisły. Jednym z powodów zatrzymania ofensywy był wybuch Powstania Warszawskiego 1 sierpnia 1944 roku. Bez pomocy radzieckiej upadło ono po 63 dniach.

2 maja 1945 wojska Sowieckie z pomocą 1 i 2 Armii Wojska Polskiego sforsowały fortyfikacje na Odrze i wkroczyły na terytorium Nazistowskich Niemiec. 30 kwietnia Adolf Hitler popełnił samobójstwo. 7 maja została podpisana kapitulacja wojsk hitlerowskich na froncie zachodnim, a dzień później, po zajęciu Berlina, to samo stało się na froncie wschodnim. Oficjalnie działania wojenne zakończyły się 2 września 1945, kiedy po zrzuceniu dwóch bomb atomowych przez Amerykanów, skapitulowała faszystowska Japonia.

Wojna miała tragiczne skutki dla cywilów. Według różnych szacunków pochłonęła ona od 50 do 78 milionów istnień (w tym ok. 20 mln żołnierzy). Populacja Polski w tych latach uszczupliła się aż o około 5,5 miliona osób - zmarłych w działaniach wojennych, w wyniku represji Nazistowskich, oraz w wyniku Holocaustu. Ile dóbr kultury utraciła Polska podczas II wojny światowej? Rzeczywista liczba strat wojennych, które poniosła Polska podczas II wojny światowej, jest trudna do oszacowania. 

Przytaczana po wojnie liczba 516 tysięcy dzieł sztuki i ponad 22 miliony woluminów, odnosi się jedynie do znanych i zarejestrowanych zbiorów. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od 1992 roku gromadzi dane na temat dóbr kultury utraconych z terenów Polski w granicach po 1945 roku oraz prowadzi działania mające na celu ich odzyskanie. Wśród odzyskanych dotychczas dzieł znajdują się nie tylko obrazy malarzy jak Wojciecha Kossaka, Aleksandra Gierymskiego czy Jana Chełmińskiego, ale także rzeźby, płaskorzeźby i przedmioty codziennego użytku jak meble, księgi, świeczniki czy zwierciadła.

Źródła: pikio.pl/niepodlegla.gov.pl/gov.pl
Źródło zdjęcia: fim.dziennik.pl? gov.pl/fakt.pl