Jego pradziadek był czarnoskórym Abisyńczykiem, który trafił do Rosji jako niewolnik, ale dzięki mądrości i odwadze stał się ulubieńcem cara Piotra I i otrzymał szlachectwo. 184. rocznica śmierci Aleksandra Puszkina, największego rosyjskiego poety, prozaika i dramaturga, klasyka romantycznej literatury rosyjskiej

Rosyjski poeta, dramaturg, prozaik. Najwybitniejszy obok Lermontowa przedstawiciel romantyzmu rosyjskiego. Aleksander Siergiejewicz Puszkin urodził się 26 maja lub 6 czerwca 1799 w Moskwie w znanej rodzinie bojarów posiadających wielkie posiadłości ziemskie i dobra materialne, należących do wyższej warstwy społecznej. Od najmłodszych lat fascynowały go opowieści o przodkach, a zwłaszcza o wujku Wasiliju Lwowiczu Puszkinie oraz Abisyńczyku Ibrahimie Hannibalu, czarnoskórym pradziadku, który trafił do Rosji jako niewolnik, by kilka lat później otrzymać od cara Piotra I szlachectwo. Matka powierzała malca pod opiekę niani, która zaszczepiła w nim szacunek dla niższych warstw społecznych i współczucie dla ludzi biednych i poniżanych. W 1811 roku Puszkina wysłano do renomowanego liceum, gdzie w towarzystwie szlacheckiej młodzieży poszerzał wiedzę wyniesioną z domu dzięki lekcjom udzielanym przez guwernerów sprowadzanych z Francji. To właśnie w liceum, mając zaledwie piętnaście lat, stworzył swe pierwsze utwory. Były to przede wszystkim listy o zabarwieniu moralistyczno-satyrycznym, ale także elegie i ody, wszystkie utrzymane w stylu twórców romantyzmu Zachodniej Europy. 

Gdy skończył liceum w wieku osiemnastu lat, osiadł w Petersburgu. Tam zaczął udzielać się artystycznie i rozwijać swój talent literacki. Należał między innymi do grupy Arzamas czy kółka literackiego Zielona lampa, w którym nawiązał kontakty z rewolucjonistami ze sfer szlacheckich. Efektem zetknięcia się z nowymi poglądami były utwory Bajki Noël (1818),wiersz Do Czaadajewa (1818) prochłopska elegia Wieś (1819) czy oda Wolność (1817), w której obnażył swe rewolucyjne poglądy. Za swą antycarską działalność literacką został zesłany na Kaukaz. Wcześniej ogłosił jeszcze swój pierwszy poemat Rusłan i Ludmiła, w którym przeniósł na rosyjski grunt powszechną fascynację Byronem, rozwijaną w późniejszych utworach. Dzieła Puszkina są pełne odwołań również do utworów Waltera Scotta. W czasie etapu przymusowego zesłania, na którym przebywał poznał realia życia rosyjskiego Orientu i przeżył fascynację górami. Napisał słynne wiersze Sztylet czy Więzień oraz rozpoczął pracę nad swym największym i najbardziej znanym dziełem – poematem dygresyjnym Eugeniusz Oniegin, które ukończył w 1831 roku, mieszkając już pod Moskwą. 

W 1824 roku jego kara została złagodzona i Puszkin mógł przenieść się do majątku matki, czyli swego rodzinnego domu. Nowa okolica zainspirowała go do napisania tragedii romantycznej Borys Godunow, na podstawie której Modest Musorgski stworzył libretto i muzykę do głośniej opery pod tym samym tytułem. Pisarz jest też ważną postacią w historii Polski. Najpierw zaprzyjaźnił się z Adamem Mickiewiczem, tłumacząc jego kilka wierszy na język rosyjski, by w 1830 roku napisać list, w którym zażądał stłumienia powstania listopadowego. W lutym 1831 pisarz ożenił się z Natalią Nikołajewną Gonczarową w moskiewskiej cerkwi, po czym para przeprowadziła się do Petersburga, wciąż będąc pod specjalnym nadzorem policyjnym. Z okazji podporządkowania Warszawy swej ojczyźnie, opublikował wiersz Oszczercom Rosji oraz Rocznica Borodina, związane z powstaniem listopadowym w Polsce i rewolucją we Francji. Wiersze te wywołały liczne sprzeciwy, między innymi polemizował z ich wymową Adam Mickiewicz w swym wierszu „Do przyjaciół Moskali” czy Ustęp III części „Dziadów”. Puszkin po lekturze tego ostatniego wydał poemat historiozoficzny Jeździec miedziany, będący efektem inspiracji twórczością wieszcza. 

W 1836 roku poeta uzyskał zgodę na wydawanie miesięcznika literacko-społecznego „Sowriemiennik”, które prowadził aż do śmierci. Rok później, na skutek intrygi dworskiej zmuszony był, w obronie honoru żony, pojedynkować się z francuskim emigrantem Georgesem d’Anthès. Ciężko ranny, zmarł w dwa dni później 10 lutego 1837 roku. Pogrzeb odbył się bez rozgłosu na cmentarzu przyklasztornym w guberni pskowskiej. O intrygę oskarżony został Iwan Gagarin. Na wieść o śmierci literata Adam Mickiewicz opublikował artykuł zatytułowany „Puszkin i ruch literacki w Rosji”, który podpisał – Przyjaciel Puszkina. Szesnastoletni wówczas Fiodor Dostojewski przywdział żałobę, a Gogol napisał: „Nie mogła nadejść z Rosji gorsza wiadomość. Wraz z nim odchodzi największa radość mojego życia”.

Źródła: klp.pl/wikipedia.org/lubimyczytac.pl
Źródło zdjęć: wyborcza.pl /wikipedia.org/inosmi.ru