Być może dla świata jesteś tylko człowiekiem, ale dla niektórych ludzi jesteś całym światem. 94. rocznica urodzin Gabriela Garcí Márqueza, kolumbijskiego powieściopisarza, dziennikarza i działacza społecznego, laureata Nogrody Nobla

Gabriel García Márquez urodził się 6 marca 1927 roku w Aracataca. Rodzice pisarza byli bardzo biedni, dlatego przez osiem lat wychowywali go dziadkowie, którzy odegrali ważną rolę w kształtowaniu się wrażliwości i światopoglądu małego Marqueza. Jego dziadek był weteranem wojennym, babcia, która dożyła późnej starości, była osobą wierzącą i przesądną. Opowiadała wnukowi niezwykłe historie rodzinne, pełne duchów i nadprzyrodzonych zjawisk. W późniejszych latach pisarz zaadaptował te motywy, jak również sposób opowiadania o nich, w swojej najbardziej znanej powieści Sto lat samotności. Kiedy Gabriel miał osiem lat, zmarł jego dziadek, a babcia, która straciła wzrok, nie mogła się nim opiekować. Wtedy przeniósł się do rodziców. Edukację szkolną rozpoczął w Barranquilli. Od roku 1940 kontynuował naukę w jezuickim Colegio San José, gdzie zaczął karierę literacką w szkolnym czasopiśmie publikując swoje pierwsze wiersze. Więcej czasu poświęcał lekturze niż nauce. Pasjonował się twórczością Kafki, która stylem opowiadania przypominała mu babcine opowieści. W tym okresie poznał Mercedes Barcha, trzynastoletnią wówczas pannę, która w przyszłość została jego żoną. Dzięki stypendium naukowemu niedługo potem przeniósł się w okolice Bogoty, gdzie dokończył szkołę średnią. W roku 1947 zaczął studia prawnicze na Narodowym Uniwersytecie Kolumbii. Tam jego pasja do pisania przełożyła się na wydanie w gazecie pierwszego opowiadania pod tytułem Trzecia Rezygnacja. Dzieło spotkało się z przychylnym przyjęciem, niektórzy krytycy obwołali go nawet geniuszem. 

Po zamknięciu uczelni w 1948 roku przeniósł się na Uniwersytet w Cartagenie, gdzie rozpoczął pracę jako dziennikarz. Dwa lata później porzucił studia, by skupić się na karierze dziennikarskiej. Wrócił do Barranquilli i zaczął pisać felietony. Podczas pracy reporterskiej, stworzył czternastoodcinkowy cykl reportaży Opowieść rozbitka, oparty na prawdziwych wydarzeniach. Artykuły te wywołały sporo kontrowersji, z powodu których autor został wysłany do Europy jako zagraniczny korespondent. Opowieść rozbitka została wydana jako książka w 1970 roku. Pierwszą ważniejszą pozycją w biografii autora była nowela Szarańcza z 1955 roku. W 1958 roku powrócił potajemnie do Kolumbii, by poślubić Mercedes. Następnie razem udali się do Caracas. Rok później przyszedł na świat ich syn, Rodrigo i cała rodzina przeniosła się do Nowego Jorku, a po roku znów do Meksyku. W 1967 roku ukazała się powieść Sto lat samotności, która szybko okazała się ogromnym sukcesem wydawniczym. Książka opowiada historię kilku pokoleń rodziny Buendía, zamieszkującej fikcyjną wieś Mancondo, której pierwowzorem była rodzinna wieś pisarza. Powieść opisuje typowe życie mieszkańców wiosek w Ameryce Łacińskiej, wraz z ich zwyczajami i kulturą, jak również w metaforyczny sposób ukazuje dzieje całego kontynentu na przestrzeni wieków. Sto lat samotności okrzyknięto drugą, po „Don Kichocie” Cervantesa, najważniejszą książką hiszpańskojęzyczną. Przetłumaczono ją na 35 języków i sprzedano w 50 milionach egzemplarzy na całym świecie. 

Gabriel García Márquez znany jest ze swej przyjaźni z kubańskim rewolucjonistą i dyktatorem Fidelem Castro. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, sympatyzował z grupami rewolucjonistów działającymi w różnych krajach Ameryki Łacińskiej. Członkowie rządu kolumbijskiego zarzucali pisarzowi aktywne wspieranie organizacji takich jak FARC i ELN, jednak nie znaleziono dowodów potwierdzających takie działania. Pisarz wielokrotnie wypowiadał się krytycznie na temat polityki władz kolumbijskich, a kilkakrotnie uczestniczył jako mediator w rozmowach prowadzonych pomiędzy legalnymi władzami Kolumbii i skrajnymi grupami opozycyjnymi. W 1982 Márquez został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W uzasadnieniu napisano, iż nagrodę otrzymał za „powieści i opowiadania, w których fantazja i realizm łączą się w złożony świat poezji, odzwierciedlającej życie i konflikty całego kontynentu”. Pogarszający się stan zdrowia, a przede wszystkim wykryta w 1999 choroba nowotworowa skłoniła pisarza do rozpoczęcia spisywania własnych wspomnień. W 2002 opublikował książkę Żyć, żeby opowiadać o tym, będącą pierwszą częścią autobiograficznego cyklu zamierzonego na trzy tomy. Do innych ważnych dzieł autora zalicza się także Jesień patriarchy (1975) i Miłość w czasach zarazy (1985). Ostatnia nowela pisarza, Rzecz o mych smutnych dziwkach, ukazała się w 2004 roku. Gabriel García Márquez zmarł 17 kwietnia 2014 roku w Meksyku w wieku 87 lat.

Źródło: merlin.pl/lubimyczytac.pl/pl.wikipedia.org/eszkola.pl/
Źródło zdjęć: elperiodico.com/enterate24.com